Νάτορπ, Πάουλ

(Paul Natorp, Ντίσελντορφ 1854 – Μάρμπουργκ 1924). Γερμανός φιλόσοφος. Σπούδασε με τον Κοέν στο Πανεπιστήμιο του Μάρμπουργκ και δίδαξε στο ίδιο πανεπιστήμιο από το 1885 έως τον θάνατό του. Τα σημαντικότερα έργα του είναι: Η θεωρία της γνώσης του Ντεκάρτ (1882), Έρευνες πάνω στην ιστορία του προβλήματος της γνώσης στην αρχαιότητα (1884), Κοινωνική παιδαγωγική (1899), Η πλατωνική διδασκαλία περί ιδέας (1903, δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση 1921), Τα λογικά θεμέλια των θετικών επιστημών (1910), Φιλοσοφία. Το πρόβλημα της και τα προβλήματα της (1911). Ο Ν. είναι από τους κυριότερους εκπροσώπους της σχολής του Μάρμπουργκ. Στην αρχή ασχολήθηκε με την ιστορία της φιλοσοφίας, ιδιαίτερα με την ιστορία της αρχαίας φιλοσοφίας. Μαθητής του Ούζενερ και καλός φιλόλογος, ο Ν. ερμήνευσε την αρχαία φιλοσοφία σύμφωνα με τα σχήματα της σχολής του Μάρμπουργκ, συγκεντρώνοντας δηλαδή την προσοχή του κυρίως στο πρόβλημα της γνώσης. Έχει μείνει θεμελιώδης η ερμηνεία του των ιδεών του Πλάτωνα, ως νόμων και μεθόδων της γνώσης και όχι ως ουσιαστικών οντοτήτων αναλόγων με τα πράγματα, αλλά ανώτερων από αυτά. Όταν από την ιστορία της φιλοσοφίας πέρασε στη θεωρητική φιλοσοφία, ο Ν. έμεινε πιστός στις αρχές της σχολής. Για τον Ν. η φιλοσοφία έχει ως αντικείμενο την ενότητα της γνώσης, δηλαδή τη μέθοδο της γνώσης. Η μέθοδος είναι η διαδικασία μέσω της οποίας η συνείδηση από σκοτεινή γίνεται φωτεινή και, συγχρόνως, το αντικείμενο συγκροτείται και αρχίζει να υπάρχει, γι’ αυτό και το αντικείμενο (στην πληρότητα του είναι του) είναι μόνο ένα σημείο στο άπειρο, στο οποίο η γνώση πλησιάζει επ’ άπειρο, μέσα από την επιστημονική διαδικασία. Ο Ν. εφάρμοσε τις ιδέες αυτές κυρίως στην εξέταση των μαθηματικών, που τα θεωρεί στενά συνδεδεμένα με τη μαθηματική φυσική και ουσιαστικά ταυτόσημα με τη λογική. Στην πραγματικότητα η λογική ανάγεται πρακτικά σε μαθηματική ανάλυση, κι αυτή θεωρείται ως η ίδια η δομή της σκέψης, που συγκροτεί τη φύση ως αντικείμενο της επιστημονικής γνώσης. Ο Ν. επεξεργάστηκε επίσης ένα είδος μεταρρυθμιστικού και όχι υλιστικού σοσιαλισμού, πολύ συγγενικού με τον από καθέδρας σοσιαλισμό, ο οποίος, κατά τον A’ Παγκόσμιο πόλεμο, χρησίμευσε στην προσπάθεια δικαιολόγησης του γερμανικού εθνικισμού. Ο Γερμανός φιλόσοφος Πάουλ Νάτορπ, ο οποίος υπήρξε ένας από τους κυριότερους εκπρόσωπους της νεοκαντιανής σχολής του Μάρμπουργκ.